Instagram ve diğer foto-edit applerinin Iphone ve Android kullanıcıları için vazgeçilmez olduğu sanırım artık tartışma götürmez bir gerçek. Bu appler bildiğiniz gibi belli başlı ortak edit yöntemlerini kullanıyorlar ve bu yöntemler de ağırlıklı olarak şöyle:
Vignetting (yani fotoğrafın köşelerini karartmak ve fotoğrafa bu şekilde doğal bir çerçeve kazandırmak)Yüksek saturation (renklerde yoğunluk)
Lightleaks (Işık sızdırma)
Fotoğrafa filmle çekilmiş havası kazandırma (yani renklerle oynama)
Bu yöntemleri düşününce insanın aklına ister istemez 60lar sonundan beri fotoğrafla ilgilenenleri cezbetmiş oyuncak makineler akla geliyor. Diana, Lomo ve Holga en çok bilinenleri olan bu makineler, çektikleri fotoğraflarda günümüz smart phone kullanıcısının ağırlıklı olarak photo-edit appleri ile tanıdığı efektleri yakalıyorlar ve bu yönleriyle bu applere ilham kaynağı oldukları bile söylenebilir. Ancak bu makinelerin bu applerden farklı olarak ortaya çıkış noktaları, fotoğraf severlerin fotoğraflarına alternatif bir görüntü kazandırmalarını sağlamak değil, kullanıcılarına ucuz ve kolay fotoğraf çekme imkanı sunmak. Ben bu yazımda bu makinelerden Holga'ya odaklanmak istiyorum.
Ülkemizde de hatırı sayılır bir kullanıcı ve takipçi kitlesi olan Holga makineler, 1969'da Çinli iş adamı T.M. Lee'nin elektronik sektörüne geçiş yapıp flaş üreten "Universal Electronics Industries" ile yolculuğuna başlıyor. Zamanla flaşların makinelere monte olarak üretilmesiyle birlikte, Lee, 1981'de ilk Holga'yı tasarlıyor. İlk Holga tasarımı olan ve yukarıdaki fotoğrafta Kate Moss'un elinde görebileceğiniz artık üretilmeyen Holga 120S, orta format siyah-beyaz film kullanan ve kullanıcılara günlük hayatta ucuza ve kolay fotoğraf çekmelerinde kolaylık sağlamak amacıyla üretilmiş. Ancak zamanla 35mm film ve makinelerin Çin'de popüler olmasıyla Holga Çin dışına ihraç edilmeye başlanmış ve kullanıcılarından gördüğü büyük ilgi sayesinde günümüze kadar gelmiş.
Peki nedir Holga'yı bu kadar özel kılan? Holga, aşağıdaki fotoğraflarda da görebileceğiniz gibi, modellerinin figürlerini çarpıtması, ışık sızıntıları ve yarattığı sürreal etki ile ünlü bir fotoğraf makinesi. Birçok fotoğrafçı tarafından bu özellikleri için olduğu kadar kullanımının basitliği için de tercih ediliyor. Diyafram ve pozlama ayarları sabit olan Holga makinelerde yapacağınız ayarlar, diyafram halkası üzerindeki sembollerden ibaret ve bu semboller de neredeyse çocukların anlayabileceği basitlikteki, portre, kalabalık portre, manzara gibi seçeneklerden oluşuyor. Diyafram aralığı f-8/f-11 olan bu makinelerin pozlamaları da 1/100-1/125 arasında değişiyor. Dolayısıyla da, bu makinelerle ya güneşli havada dışarıda, ya da flaşla çekim yapmak gerekiyor. Mümkün olduğunca yüksek ASA/ISO'lu filmler kullanmak da iyi sonuç elde etmek için önemli.
Hala ağırlıklı olarak orta formatta üretilen ve kullanılan Holga makineler, Holga'nın ilk modelleri olan Holga 120S ve 120N üzerinden geliştirilmiş. İlk modelleri flaşsız olarak tasarlansa da, günümüzde renkli flaş seçenekleri bulunan Holga makineler, çeşitli renk seçeneklerinde hem ülkemizden, hem de yurt dışından temin etmek mümkün.
Orta format film kullandığı, ve bu filmler de 35mm filmler kadar yaygın olmadığından hem film, hem de baskı maliyeti dolayısıyla biraz pahalıya patlayan bu makinelerin diğer analog makineler karşısındaki tek dezavantajı da sanırım bu. 12 pozluk bir Holga film banyosu ve baskısı, 36 pozluk standart bir filmin banyo ve baskısını neredeyse ikiye katlayacak maliyette. Neyse ki Holga, bunu da göz önünde bulundurarak 135 serisini üretmiş. Bu seri, tahmin edebileceğiniz gibi 35mm film ile kullanabileceğiniz, dolayısıyla orta formatın baskı maliyetinden kurtulabileceğiniz bir seri. Ben kendime bir adet kırmızı Holga 135BC aldım ve şu an büyük aşk yaşıyoruz :)
Tabi, orta format Holga'nızda 35mm film de kullanabilirsiniz. Genelde 35mm filmi orta format makineye takma zorluğundan itinayla yaklaşılan bu yöntem aslında çok basit. Aşağıdaki videoyu kullanarak ben arkadaşımın Holga 120GCFN'sine şu aşağıdaki videodan yardım alarak taktığım 35mm filmlerle çok iyi sonuçlar elde ettim.
Bu şekilde çektiğim iki fotoğrafı şuradan ve şuradan görebilirsiniz. Orta formata 35mm film kullanmanın en güzel tarafı, tüm filminizin, filmin çentikleri de dahil pozlanması ve ortaya aşağıda da görebileceğiniz gibi son derece ilginç sonuçların çıkması. Bu yöntemle Holga'da fotoğraf çekerken dikkat edilmesi gereken ve bence en karışık nokta, videoda da görebileceğiniz gibi orta format film kullanmadığınızdan elinizde hangi pozda olduğunuzu gösterecek bir göstergenin olmamaması. Bununla ilgili bana şu site çok yardımcı olmuştu, size de tavsiye ederim. Kısaca açıklamam gerekirse de, yapmanız gereken şey, filmi taktıktan sonra pozu ilerletmek için çevirmeniz gereken tırtıklı bölümü 42 tık sesinin geldiğini duyana kadar çevirmeye devam ettirmek ve her pozdan sonra kaç tık sarmanız gerektiğini yine bu sitenin belirttiği gibi belirlemek ve unutmamak. 35mm bir filmden, orta format bir Holga makinede 24 poz elde etmek mümkün.
Banyo, baskı vs gibi konularda da eğer İstanbul'da yaşıyorsanız benim tavsiyem kesinlikle Sirkeci'deki fotoğrafçılar olacaktır. Buradaki fotoğrafçılar, hem ucuzlukları hem de seçenek fazlalığı olarak başka semtlerindekinden çok daha tercih edilesi. Makineleri yine Sirkeci'den satın almak mümkün ancak ne yazık ki, muhtemelen Çin'den ithal edildiklerinden, banyo ve film maliyetlerindeki ucuzluk makinelere yansımıyor. Dolayısıyla Ebay'i ya da benim açtığım ve üzerinden satış yaptığım Facebook sayfası HolgaLove'ı tercih etmenizi öneririm. HolgaLove, sadece satış yapmıyor, makineleri tanıtıyor ve takipçileriyle Holga makinelerle çekilmiş yaratıcı ve ilginç fotoğrafları da paylaşarak Holga ve fotoğraf severlere kaynaklık etmeyi amaçlıyor.